Wychowanie dziecka zaczyna się w łonie matki

Bogna Białecka Od niemowlaka do przedszkolaka ISBN: 978-83-7516-264-6 Wydawnictwo Święty Wojciech 2010

wybrane fragmenty: I. Prenatalnie / Wychowanie dziecka zaczyna sie w łonie matki / Mój malutki dzidziuś / II. Okres niemowlecy / Pięć tajemnic noworodka / Rozwój intelektualny niemowlaka? / Jakie imie wybraliście dla swojego dziecka? / Żeby potrafiło sie z ludźmi dogadać...

Prenatalnie

Wychowanie dziecka
zaczyna się w łonie matki —
tekst nie tylko
dla pierworódek

Psychologom często zadawane jest pytanie — kiedy zaczyna się wychowanie dziecka? Odpowiedź może Państwa zdziwić, ale wpływamy na to, jak nasze dzieci będą funkcjonować w świecie, już gdy znajdują się w łonie matki! Różne publikacje opisują, ile dziecko ma wzrostu, ile waży w kolejnych miesiącach życia płodowego, ale nie opisują zwykle tego, co dziecko widzi, słyszy, czuje, co poznaje, zanim się urodzi. Tym zajmuje się dziedzina nauki nazywana psychologią prenatalną.

Co dziecko widzi, czuje, słyszy w łonie matki?

W17-18 tygodniu ciąży twardnieją kosteczki słuchowe i maleństwo od tej pory może już odbierać dźwięki. Od tego momentu warto zadbać o środowisko pozbawione nagłych, ostrych dźwięków. Jeśli mieszkasz w mieście, nie unikniesz np. wyjącej syreny karetki pogotowia, ale na wiele rzeczy masz wpływ. Nie polecam chodzenia na koncerty muzyki pop, do dyskoteki oraz do kina na filmy pełne strzelaniny i wybuchów (co w naszych czasach oznacza właściwie niechodzenie do kina). We wszystkich tych miejscach nasilenie decybeli może być niebezpieczne dla słuchu nawet dorosłej osoby. Dziecko ma uszy wypełnione wodami płodowymi, co znacznie przytłumia hałasy, jednak gwałtowne dźwięki i tak będą je straszyć. Od tej pory dźwięki nieustannie towarzyszą dziecku. Słuch jest dla niego głównym sposobem poznawania świata. Bicie serca i głos matki, szum krwi, bulgotanie w jelitach słyszane przez wiele miesięcy stają się dobrze znane i kojarzą się dziecku z bezpieczeństwem. Dlatego niemowlęta stają się spokojniejsze pod wpływem głosu mamy, rytmicznych, miękkich dźwięków oraz szumu płynącej wody. Wiele podręczników poleca, by od 5 miesiąca ciąży słuchać dużo spokojnej muzyki klasycznej, a gdy maleństwo się urodzi — puszczać mu tę samą muzykę, by je uśpić. To może zadziałać tylko pod warunkiem, że lubisz słuchać spokojnej muzyki klasycznej i rzeczywiście się przy niej odprężasz. Jeśli zmuszasz się do słuchania i nuży cię to, dzieciątko zapamięta, co odczuwałaś, i będzie później na tę muzykę reagować tak jak ty — znużeniem i zdenerwowaniem.

23-24 tydzień — dziecko rozpoznaje smaki. Gdy wody płodowe są słodkie — połyka ich dużo, gdy gorzkie — niewiele. Nie ma to znaczenia dla późniejszego funkcjonowania dziecka, więc nie będę się na ten temat rozpisywać.

27-28 tydzień — dziecko otwiera oczy i obserwuje otoczenie. W brzuchu matki wbrew pozorom nie panuje mrok. Powłoki brzuszne są dość cienkie i przepuszczaj ą światło. Maleństwo widzi więc brązowo- -czerwony półmrok. Jeżeli jest zima i jesteś ubrana w wiele warstw ciepłych ubrań, światło prawie nie dociera do dziecka, jeśli jest ciepło i masz na sobie tylko sukienkę — światła jest dużo. Jego kolor zależy po trochu od twojego ubrania. Kolory ciepłe — czerwień, żółty, pomarańcz, róż — nadają ciepłe, pogodne zabarwienie światu nienarodzonego dziecka.

Twoje dobre samopoczucie

— to dobre samopoczucie twojego dziecka Jeżeli twoja ciąża przebiega bez powikłań, nie ma powodu, by leżeć w łóżku i ograniczać aktywność. Podstawowa zasada, o której należy pamiętać, jest taka: ty i twoje dziecko odczuwacie to samo, gdy ty jesteś spokojna, zadowolona i w dobrej kondycji fizycznej, twoje dziecko jest spokojne, zadowolone i w dobrej kondycji fizycznej. Jest to ważne szczególnie w ostatnich miesiącach ciąży, gdyż wtedy wykształcają się u dziecka pierwsze nawyki, które się ujawnią po porodzie. Dam przykład: jeśli dbasz o spokojny, regularny, długi sen — łatwiej będzie nauczyć noworodka nocnego spania, gdyż rytm dnia i nocy ustalił się już, gdy był w brzuchu mamy.

Stąd szereg rad:

Nie daj się straszyć — nie słuchaj opowieści o patologii ciąży twojej rodziny i znajomych. Opowieści te — z drugiej i trzeciej ręki — są zwykle przesadzone i znacznie rozbudowane o mrożące krew w żyłach szczegóły. Jeśli to możliwe — ogranicz kontakt z osobami, które straszą, szczególnie porodem. Zwykle te straszne opowieści usłyszysz od kobiet, które czują, że gdy rodziły, nie sprawdziły się, nie spełniły swoich oczekiwań. Opowiadanie o okropnościach porodu jest dla nich podświadomym sposobem usprawiedliwienia się. Poród nie musi być straszny, moje osobiste wspomnienia wszystkich porodów (w tym naturalnego porodu bliźniaczego) są np. jak najbardziej pozytywne.

Dbaj o swoją kondycję fizyczną. Jest mitem, jakoby wysiłek fizyczny był szkodliwy dla twojego maleństwa. Oczywiście należy porzucić sporty, w których łatwo o uraz, jak np. jazda rowerem, rolki, narty, łyżwy, wspinaczka. Jeżeli ciąża nie jest zagrożona, swobodnie możesz pływać czy uprawiać niektóre rodzaje aerobiku — nawet na dzień przed porodem. Uprawiając sport — dotleniasz dziecko i wzmacniasz swoje mięśnie — co bardzo przydaje się podczas porodu.

Codziennie rób rzeczy przyjemne. Polecam stworzenie jak najobszerniejszej listy drobiazgów, które sprawiają ci przyjemność. Oczywiście należy potem wykreślić z niej to, co może być szkodliwe dla maleństwa — papierosy, alkohol, całonocne imprezy w zadymionej atmosferze, ale zadbaj, by codziennie znaleźć czas na relaks i przyjemność. Pamiętaj, to nie tyle dla ciebie, co dla dobra twojego dziecka.

Kolejnym mitem, pokutującym w naszym społeczeństwie, jest przekonanie, że nie wolno podczas ciąży kochać się fizycznie czy że seks może spowodować przedwczesny poród. Lekarze podkreślają, że seks w ostatnich tygodniach ciąży może sprowokować akcję porodową tylko wtedy, gdy dziecko i tak jest już gotowe do narodzin. (Proszę pamiętać, że cały czas piszę tu o normalnej, zdrowej ciąży, a nie ciąży zagrożonej). Miłość fizyczna może w czasie ciąży sprawiać małżonkom ogromną radość. Pamiętaj, gdy ty jesteś szczęśliwa, twoje dziecko, bezpośrednio, fizycznie z tobą połączone, także jest szczęśliwe.

Najłatwiej o spokój i relaks jest oczywiście w pierwszej ciąży, gdyż w kolejnych dzieci już narodzone mogą to znacznie utrudniać. I tutaj zaczyna się rola twojego męża i dorosłej części rodziny. To nie jest tak, że pomoc w zajmowaniu się domem będzie ci potrzebna dopiero po porodzie. Rodzina powinna ci pomagać i zastępować w obowiązkach domowych już w tych ostatnich miesiącach ciąży. Wiem, że dla wielu matek Wychowanie dziecka zaczyna się w łonie matki... jest to wręcz niewyobrażalne: „Jak to? Zamiast zajmować się moim chorym dzieckiem mam pójść na pływalnię i kazać mężowi siedzieć przy chorującym? Jak by była ze mnie matka!”. Szokująca odpowiedź brzmi: Tak, tata równie dobrze może się zająć dzieckiem, a ty dbasz o nienarodzone maleństwo — przez aktywny relaks i ochronę przed zarazkami. Kobieta w ciąży zasługuje na podwójną ochronę, gdyż tak naprawdę to nie jest jedna, lecz aż dwie osoby. Pamiętaj więc — jeśli w ciąży dbasz o swoje dobre samopoczucie — robisz to dla dobra dziecka i twoja rodzina powinna ci w tym pomóc — biorąc na siebie co bardziej nieprzyjemne obowiązki domowe i obdarzając cię szczególnie sympatyczną atmosferą.

opr. aw/aw