Pryscylianie

Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ

LEKSYKON pojęć teologicznych i kościelnych

z indeksem angielsko-polskim

Przełożyli Ks. Jan Ożóg SJ, Barbara Żak

Wydawnictwo WAM, Kraków 2002

Pryscylianie

Herezja powstała w IV stuleciu, związana z Hiszpanem Pryscylianem, kaznodzieją i przez jakiś czas biskupem Avili. Ta dualistyczna herezja wiele zapożyczyła z gnostycyzmu i manicheizmu, a za sabelianizmem poszła w tym, że „Ojca”, „Syna” i „Ducha Świętego” pojmowała jako wyłącznie trzy sposoby ukazywania tej samej rzeczywistości, czyli trzy sposoby patrzenia na tego samego Boga. Reakcja na tę herezję przyspieszyła rozwój doktryny trynitarnej, a Hiszpania stała się pierwszym krajem katolickim, który w wyznaniu wiary używał wyrażenia Filioque (łac. „i Syna”). W roku 386 Pryscylian mimo protestów św. Marcina z Tours (zm. 397) został stracony przez władze państwowe w Trier i tym samym stał się pierwszym heretykiem straconym przez chrześcijańską władzę (zob. DH 188-208, 283-286, 451-464). Zob. dualizm, gnostycyzm, manicheizm, modalizm, patripasjanizm.

opr. mg/mg