Pneumatologia

Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ

LEKSYKON pojęć teologicznych i kościelnych

z indeksem angielsko-polskim

Przełożyli Ks. Jan Ożóg SJ, Barbara Żak

Wydawnictwo WAM, Kraków 2002

Pneumatologia

(gr. „nauka o Duchu Świętym”) Gałąź teologii zajmująca się Duchem Świętym. Listy św. Pawła świadczą o roli Ducha Świętego, który objawia nam Boga, umożliwia wiarę, daje natchnienie modlitwie, przebywa w Kościele, obdarza wspólnotę różnymi charyzmatami i działa na rzecz dopełnienia wszystkich rzeczy w Chrystusie (Rz 8, 1-27; 1 Kor 2, 10-16; 12, 1-11; Ga 4, 6). Często bywa tak, że się nie prowadzi osobnych studiów nad Duchem Świętym, lecz w łączności z innymi ważnymi zagadnieniami, takimi jak: Trójca Przenajświętsza, Kościół, łaska i sakramenty. To „zaniedbanie” odpowiada temu, co św. Jan Damasceński (ok. 675-ok. 749) nazywa kenotyczną (gr. „pusty, ogołocony”) cechą Ducha Świętego, który przychodzi anonimowo, żeby w nas umocnić obraz Syna Bożego. Naukę tę ożywił na nowo Władimir Łosski (1903-1958). Posługując się powiedzeniem Gustawa Flauberta (1821-1880), możemy powiedzieć, że Duch Święty podobnie jak autor w swoich dziełach „jest wszędzie, a jeżeli idzie o szczegóły, nie ma Go nigdzie”. Nauka o Duchu Świętym, jak o tym dobrze wiedzą chrześcijanie wschodni, raczej przenika całą teologię i życie, niż ogranicza się do jednego określonego działu. Na przykład Sobór Watykański II, przekazując własną naukę o Kościele (LG 3-4, 9-17), ukazuje, w jaki sposób myśli chrystologiczne i pneumatologiczne są sobie wzajemnie niezbędne i jak się wzajemnie uzupełniają. Zob. chrystologia, Duch Święty, łaska, teologia Trójcy Przenajświętszej.

opr. mg/mg