Pracuję nad taką koncepcją od około dziesięciu lat. Od niedawna jest ona gotowa. Nazywam ją „ukierunkowanym na wartości kształceniem osobowości” i widzę w niej samoistną, trzecią drogę — obok nastawionych na choroby i konflikty psychoterapii i poradnictwa. Jest ona pomyślana jako duchowo-emocjonalne towarzyszenie osobom zdrowym na drodze do siebie i innego życia, a przez to do sensu. Tego, kto takiego towarzyszenia się podejmuje, nazywam „nauczycielem osobowości”. Koncepcję ukierunkowanego na wartości kształcenia osobowości można streścić w ośmiu tezach:

1. Człowieczeństwo jest wyzwaniem do stawania się człowiekiem, który to proces kończy się dopiero z chwilą śmierci. Dlatego ukierunkowane na wartości kształcenie osobowości jest czymś więcej niż osobistą pracą nad usunięciem niedoborów rozwojowych, a także czymś więcej niż pomocą w przyswajaniu sobie tradycyjnych wartości. Zmierza ono przede wszystkim do tego, by swoiście ludzkie uczucia dotyczące wartości, które mają swoją podstawę w „wymiarze głębi” (Tillich), to znaczy w nieświadomym duchu, pomóc w możliwie indywidualny i wszechstronny sposób urzeczywistnić. W takiej mierze zaś, w jakiej człowiek tej podstawy doświadcza, sięga on spojrzeniem poza siebie — nie tylko ku innym, lecz także ku światu w wielości jego form zjawiskowych, i czuje się za niego współodpowiedzialny.

2. „Człowiek »jest« osobą, a »staje się« osobowością”¹³. „Osoba” jest duchem, duch zaś jest w człowieku tym, co zawsze może być również inne, może się inaczej nastawiać i inaczej zachowywać, co nie jest ustalone, lecz wolne i otwarte na świat. „Osobowość” nie oznacza współdziałania określonych wrodzonych cech ani też jakiegoś człowieka wybitnego, lecz to, co ta osoba w ramach posiadanych możliwości z siebie uczyniła, co swoim życiem ukształtowała.

3. Podstawą ukierunkowanego na wartości kształcenia osobowości jest obraz człowieka, jaki daje logoterapia (podkreślenie znaczenia ducha, wolności, odpowiedzialności, miłości, wartości, sensu), poszerzony o to, co zostało uzyskane w wyobrażeniach ukierunkowanych na wartości ¹⁴.

4. Najważniejszymi metodami ukierunkowanego na wartości kształcenia osobowości są:

ukierunkowana na wartości („treściwa”) rozmowa ¹⁵,
ukierunkowana na wartości interpretacja enneagramu ¹⁶,
ukierunkowane na wartości wyobrażenie.

5. Swoje konkretne zadania widzi ukierunkowane na wartości kształcenie osobowości

w dalszym kształceniu i rozwijaniu osobowości i tym samym
w zapobieganiu psychicznym i fizycznym zaburzeniom,
we wspierającym towarzyszeniu w życiowych kryzysach
w dyskusji na temat wartości, które mogą ludzkie życie kształtować bardziej sensownie niż dotychczas.

6. Celem ukierunkowanego na wartości kształcenia osobowości jest pomoc w doświadczaniu całości, której nie można nigdy osiągnąć, stale jednak można do tego dążyć. „Cały” stałby się człowiek, który doszedłby do samego siebie. Doszedłby zaś do siebie samego wtedy, gdyby z gruntu zaakceptował życie w jego ambiwalencji i pomimo niej.

7. Ogólną grupę adresatów stanowią osoby zdrowe, które wiedzą, że pielęgnacji wymaga nie tylko ciało, lecz także dusza, że źródłem życia duszy jest nie tylko odprężenie, ale także i przede wszystkim żywy duch. Stale zmieniające się sytuacje w życiu i naturalne kryzysy życiowe, jak na przykład okres dojrzewania, połowa życia, starość, wymagają coraz to nowego nastawiania i przestawiania się. Swoistą grupę adresatów stanowią osoby egzystencjalnie sfrustrowane, ale jeszcze nie chore, które już nie doświadczają sensu życia albo doświadczają go tylko niedostatecznie.

8. Ukierunkowane na wartości kształcenie osobowości odbywa się w formie