Osobista kultura wychowawcza

Osvaldo Poli

Serce taty

Niezbędnik każdego ojca

ISBN: 978-83-7505-047-9

wyd.: WAM 2008

NIE WSZYSCY OJCOWIE SĄ TACY SAMI

Osobista kultura wychowawcza

Inne znaczące zmienne wiążą się osobistą kulturą wychowawczą. Niektórzy ojcowie uważają, przyznając się do tego mniej lub bardziej otwarcie, że wychowanie dzieci jest zasadniczo zadaniem matki, a kiedy sami muszą zajmować się potomstwem, starają się pokazać, że czynią to wyłącznie w ramach krótkoterminowego zastępstwa. Wiele żon żali się, że mężowie zajmują się dziećmi tylko na zasadzie „wyświadczam ci przysługę”.

Również osobiste przeświadczenia stanowią bardzo istotny czynnik charakteryzujący styl wychowawczy. Jeśli chodzi o mężczyzn, „założenia racjonalne” (które w rzeczywistości często racjonalne wcale nie są) odgrywają większą rolę niż to się dzieje w przypadku kobiecej wrażliwości wychowawczej, zazwyczaj bardziej wyczulonej na aspekty emocjonalne relacji niż na kwestie zasad, jakich należy się trzymać.

Tata, który streszcza ideał własnej roli wychowawczej w ramach filozofii „kija i marchewki”, będzie najprawdopodobniej zupełnie inny niż taki, który jest przekonany, że „dziecku wszystko można wytłumaczyć”, lub który głosi, że „dzieciom nie należy zbytnio ufać”.

Modele kulturowe zaczerpnięte z własnej rodziny i dzieciństwa mają często decydujący i wiążący wpływ na sposób odgrywania roli ojcowskiej, zwłaszcza u osób, u których nie doszło jeszcze do zbudowania dystansu psychologicznego w odniesieniu do własnej rodziny pochodzenia.

Historia emocjonalna

Osobista „historia emocjonalna”, a w niej relacja z własnym ojcem, stanowi ważny wskaźnik w interpretowaniu roli rodzicielskiej. Wielu ojców stawia sobie za cel to, by nie popełniać tych samych błędów, jakie popełnił ich rodzic; inni z kolei odkrywają, że zachowują się w ten sam sposób, jakiego nienawidzili jako dzieci; inni wreszcie nie przekroczyli jeszcze relacji zależności łączącej ich z własnym rodzicem i nie osiągnęli swobody „bycia ojcami na własną rękę”. We wszystkich tych przypadkach decydującą rolę odgrywa stopień osobistego przepracowania relacji z ojcem.

Wypracowanie realistycznej wizji (jaką wiele osób osiąga dopiero około czterdziestego roku życia) jego postaci i roli w ramach rodziny pochodzenia, jego pozytywnego wkładu i ograniczeń umożliwia bardziej zrównoważoną, dojrzalszą i swobodniejszą interpretację własnej roli wychowawczej. W przeciwnym wypadku dana osoba pozostaje skazana na nieświadome powtarzanie błędów swojego ojca i jego ograniczeń lub na jałowe szukanie przeciwieństwa w odniesieniu do jego postaci, co uniemożliwia przyjęcie pewnych pozytywnych elementów, które można by lepiej zrozumieć i przyswoić.

Wartości osobiste

W ostatniej kolejności wspominamy tu o wartościach osobistych, co jednak nie oznacza, że mają one mniejsze znaczenie. Nadają ogólny ton całemu życiu i organizują je wokół niewidzialnych, lecz realnie istniejących priorytetów, w odniesieniu do tego, czemu dana osoba przyznaje pierwszorzędne znaczenie w swej realizacji osobistej.

Styl wychowawczy ojców, którzy przypisują przesadne znaczenie pracy zawodowej (tych, których żony mówią: „mój mąż ożenił się z firmą”) lub są nastawieni wyłącznie na osiągnięcie sukcesu profesjonalnego, w większości bardziej sprowadza się do tej zasadniczej orientacji niż do ich motywacji wewnątrzpsychicznych.

Zdolność do całkowitego poświęcenia się dla dzieci i jakość relacji z nimi zależą także od wagi, jaką nadaje się temu w ramach własnej realizacji.

Charakter, dojrzałość emocjonalna, okoliczności życiowe, osobiste doświadczenie wychowawcze, dokonane wybory wartości — wszystko to nadaje stylowi każdego ojca cechy jedyne w swoim rodzaju i wyjątkowe.

Nie ma jednego, uniwersalnego sposobu bycia ojcem. Istnieje „kodeks ojcowski”, który stanowi inspirację dla wszystkich ojców, ale nie wyklucza odmienności.

opr. aw/aw