Unitarianie

Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ

LEKSYKON pojęć teologicznych i kościelnych

z indeksem angielsko-polskim

Przełożyli Ks. Jan Ożóg SJ, Barbara Żak

Wydawnictwo WAM, Kraków 2002

Unitarianie

(z łac. „unitas = jedność”) Pogląd, który odrzuca Bóstwo Syna Bożego i Ducha Świętego, a dla obrony ścisłego monoteizmu, przyjmuje istnienie jednej tylko Osoby Boskiej. Rozmaite wątpliwości co do bóstwa Syna Bożego i Ducha Świętego powstały co prawda w początkach dziejów Kościoła, unitarianizm jednak jest herezją stosunkowo późną, upowszechnili go bowiem Marcin Cellarius (1499-1564), Michał Servetus (1511-1553) i Fausto Paolo Sozzini, czyli Socyn (1539-1604) (zob. DH 1880; ND 648). W Stanach Zjednoczonych powagę naukową zyskał unitarianizm dzięki takim postaciom, jak: William Ellery Channing (1780-1842), Ralph Waldo Emerson (1803-1882), a także Charles William Eliot (1834-1926), który przez czterdzieści lat był rektorem Uniwersytetu Harvarda i zreformował Harvard Divinity School (ang. „Harwardzka Szkoła Teologiczna”). Unitarianie nie mają formalnego wyznania wiary i liczebnie zmaleli. Wielu z nich albo się stało agnostykami, albo powrócili do głównych odmian chrześcijaństwa. Zob. adopcjonizm, arianizm, duchoburcy, monarchianizm, monoteizm, socynianizm, subordynacjonizm, teologia Trójcy Przenajświętszej.

opr. mg/mg