W ojczyźnie Joanny D'Arc

O polowaniu na czarownice

Lotaryngia leżąca na pograniczu Niemiec i Francji, od wieków była terenem spornym między tymi państwami. Jako teren przygraniczny, podobnie jak Śląsk, o którym również pisałem, należał do księstw niemieckojęzycznych. Lecz tutaj był całkiem inny stosunek do Inkwizycji niż na Śląsku.

To właśnie w Lotaryngii we wiosce Dorémy nad Mozelą urodziła się Joanna d'Arc, która została spalona na stosie we Francji. Po dziś dzień możemy podziwiać "dziewicę Orleańską" na obrazie Jana Matejki w Muzeum Narodowym w Poznaniu (oddział w Rogalinie).

Od 1552 r. Lotaryngia była w posiadaniu Francji, a w jej skład wchodziły trzy biskupstwa: Metz, Toul i Verdun. Był to teren trudny pod względem religijnym, dyscyplinarnym a także gospodarczo - politycznym. Bardzo często na skutek licznych wojen właśnie tutaj szalały rozliczne epidemie. Nie dziwi więc zatem fakt, że za wszelką cenę starano się, zwłaszcza na terenie biskupstwa Metz w latach 1480 i 1490 znaleźć odpowiedzialnych za wszelkie nieszczęścia. Od 1580 r. właśnie tutaj rozpoczęły się największe procesy przeciwko czarownicom w całej Europie Zachodniej.

Według danych do jakich dotarłem w latach 1580 — 1635 na terenie Lotaryngii odbyło się od 2 000 do 3 000 procesów. We wcześniejszej fazie prześladowań, czyli w latach 1238 — 1579 odbyło się (dla porównania) tylko 130 procesów. Szczególny wpływ na rozwój inkwizycji na tym terenie miała kapituła kanoników z Saint — Dié konkurująca z sędziami obsadzanymi na stanowiska przez samego księcia.

W 1961 r. Henri Hiegel w pierwszym rozdziale swojego dzieła Bailliage d'Allemagne wymieniał, że w latach 1580 — 1632 na terenie księstwa odbyło się 638 procesów. Ich ofiarami na 203 oskarżonych mężczyzn i 435 kobiet było 147 i 337 wyroków śmierci.

Mając na uwadze dane statystyczne z przeprowadzonych procesów warto jest zauważyć, że na obszarze księstwa wynoszącym 5 000 km2 zamieszkiwało ok. 100 000 osób. Główna faza prześladowań osób parających się magią przypadła na lata 1580 — 1635. Najwięcej osób zginęło jednak w latach 1585 — 1595. Kolejne "porywy inkwizycyjne" miały miejsce w latach 1600, 1610, 1620 i 1630. Ofiarami inkwizycji padały głównie kobiety. Wśród wszystkich oskarżonych liczba mężczyzn nie przekraczała 20 — 30%.

Jak już wcześniej wspominałem na terenie Lotaryngii było wiele epidemii. Wraz z nimi szło również w parze ziołolecznictwo. Oczywiście wzburzone tłumy niejednokrotnie stawiały przed sądami osoby, które być może w dobrej wierze starały się innym pomóc w chorobach przy pomocy ziół.

W roku 1614 Claude Bourgeois napisał dzieło Pratique criminelle w którym zawarł najważniejsze kryteria według których winno się rozpoznawać czarownice. Cały zestaw pytań którym dręczono oskarżonych można było znaleźć w tym dziele.

Większość wiosek lotaryńskich posiadało po za swoim terenem liczne place. Być może właśnie dlatego na terenie Lotaryngii przykładano uwagę do tępienia "nocy sabatycznych" podczas których rzekomi czarownicy poprzebierani w maskach mieli organizować tańce dla wszystkich zainteresowanych magią.

W ojczyźnie Joanny D'Arc

Źródła:

Artykuł: Elisabeth Biesel, Hexenverfolgungen: Lotharingen, Herzogtum. zamieszczony na stronie: http://www.sfn.uni-muenchen.de/hexenverfolgung w dn. 13.12.1999.

A także:

Jean Nicolas BEAUPRÉ, Essai historique sur la rédaction officielle des Principales coustumes et sur les assemblées d'États de la Lorraine ducale et du Barrois, accompagné de documents inédits et d'une bibliographie de ces coustumes, Nancy 1845.

Elisabeth BIESEL, Hexenjagd, Volksmagie und soziale Konflikte im lothringischen Raum. (Trierer Hexenprozesse - Quellen und Darstellungen 3), Trier 1997.

Jean BOËS (Bearb.), La démonolatrie. Texte établi et traduit ŕ partir de l'édition de 1595, Nancy 1998.

Robin BRIGGS, Witches & Neighbours. The Social and Cultural Context of European Witchcraft, London 1996.

Édouard BONVALOT, Histoire du droit et des institutions de la Lorraine et des Trois Évęchés (843-1789), Paris 1895, S. 285-287.

Claude BOURGEOIS, Recueil du Style a observer es instructions des procedures d'assizes, et Bailliages de Nancy, Vosges & Allemagne. Avec le reglement pour le sallaire des Iuges, Procureurs & autres Ministres de Iustice. Plus l'ordonnance de Son Altesse, sur l'ormologation, tant des Coutumes anciennes & nouvelles que desdicts Style, & Reglement: Avec deffence de n'user d'autres exemplaires que de ceux qu'elle a permis estre Imprimez, nouvellement reveue & corrigez. Nancy, En l'Hostel de Ville Par Iacob Garnich, Imprimeur Iuré ordinaire de Son Altesse. Avec Privilege, Nancy 1614.

Étienne DELCAMBRE, Le concept de la sorcellerie dans le duché de Lorraine aux 16e et 17e sičcles. 3 Bde., Nancy 1948-1951.

Étienne DELCAMBRE, Les ducs et la noblesse lorraine. In: Annales de l'Est 3, 1952, s. 39-60, 103-119, 191-209.

Jean-Claude DIEDLER, Démons et sorcičres en Lorraine. Le bien et le mal dans les communautés rurales de 1550 ŕ 1660, Paris 1996.

Lucien DINTZER, Nicolas Rémy et son œuvre démonologique, Lyon 1936.

Charles et Henri HIEGEL, Le Bailliage d'Allemagne de 1600 ŕ 1632. Bd. 1: L'administration, la justice, les finances et l'organisation militaire, Sarreguemines 1961.

Eva LABOUVIE, Zauberei und Hexenwerk. Ländlicher Hexenglaube in der frühen Neuzeit, Frankfurt a.M. 1991.

Laurent LECLERC, Notice sur Nicolas Rémy, Procureur général de Lorraine. w: Mémoire de l'Académie de Stanislas 1868, s. IXL-CXLIII.

Christian PFISTER, Nicolas Rémy et la sorcellerie en Lorraine ŕ la fin du XVIe sičcle. w: Revue historique 93, 1907, s. 225-239.

Nicolas RÉMY: [Nicolai Remigii] Dćmonolatria, Oder Beschreibung von Zauberern und Zauberinnen. Mit wunderlichen Erzehlungen / vieler natürlichen Fragen und teufelischen Geheimnissen vermischet, Hamburg 1703.

Charles SADOUL, Essai historique sur les institutions judiciaires des duchés de Lorraine et de Bar, Paris/Nancy 1898.

Obraz czarownicy przywiązanej do drabiny zaczerpnąłem ze strony : http://members.tripod.com/~mystweaver/inquisition.jpg

opr. ab/ab

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

reklama

reklama

reklama